Theo (32) is ambassadeur bij Luister Eens en hij gaat graag in gesprek met mensen met andere denkbeelden dan zijn eigen.

Hoi Theo, waar houd je je mee bezig in het leven?

Ik hou me veel bezig met het boeddhisme. Daar komen mijn waarden uit voort. Bescheidenheid vind ik belangrijk. Ik wil handelen zonder belang te hechten aan resultaat. Het gaat er bij mij niet om of iemand geholpen is, want ik kan anderen niet helpen. Dat kunnen mensen alleen zelf. Ik focus mij dus liever op mijn intentie om te geven in plaats van te helpen.
Een andere waarde is gelijkmoedigheid: er is geen goed of fout. Ik probeer alles waar te nemen voor hoe het is. Dus niet voor hoe ik denk dat het is of hoe ik wil dat het is. Zo kom ik bij een belangrijke overtuiging van mezelf: het is zoals het is. Verder mediteer ik elke dag. Daarnaast praat ik graag met mensen die anders over de wereld denken. Zo ga ik vaak naar inloophuizen waar mensen met een christelijke achtergrond komen om bijvoorbeeld mee te lezen uit de bijbel.

Waarom heb je je aangesloten bij Luister Eens?

Ik heb wat ervaringen in de psychiatrie en ik heb een diagnose autisme. Ik hoop met mijn ervaringsdeskundigheid iets voor anderen te kunnen betekenen. Ik hoef mensen niet zo zeer te veranderen of overtuigen, maar ik wil met ze in gesprek gaan.

Dus ik zie praten over stigma als een vorm van onderhouden, om mensen scherp te houden over stigma’s die leven.

Kun je iets vertellen over je ervaringen met stigma?

Ik zie stigma als zien hoe je denkt dat iets is, en niet zien hoe iets werkelijk is. Dit zorgt voor wederzijds onbegrip en irritatie. Dit ervaarde ik op de middelbare school: hier kreeg ik vaker te horen dat ik onzinnige discussies aanging. Mensen vonden dit irritant, maar zo had ik het niet bedoeld. Dit heeft er later wel voor gezorgd dat ik meer gesloten ben en niet het achterste van mijn tong laat zien. Deze ergernis ontstaat uit stigma. Anderen hebben bepaalde verwachtingen, waar ik niet aan kan voldoen.

Daarna heb ik veel stigma ervaren tijdens een psychiatrische opname. Ik kreeg het labeltje psychose opgeplakt en daardoor kreeg ik van veel verschillende mensen te horen hoe zij over mij dachten. Zij deelde met mij of zij het eens of oneens waren met mijn diagnose. Maar of je het hierover eens of oneens bent is eigenlijk niet relevant. Ik heb wat ik heb. Het is zoals het is. Er werd weinig naar mij geluisterd. Het liefst had ik gewild dat de ander stil was en had geluisterd. Ik had meer last van de mensen die me probeerden te helpen, dan van de psychose zelf.

Is er uiteindelijk weleens onbevangen naar jouw verhaal geluisterd?

Eerlijk gezegd, ik denk het niet. Ik heb mijn notitieboekje. Die is stil en laat mij gewoon doorschrijven.

Heeft iemand jou gesteund toen het slechter met je ging?

Ja, er was iemand. Ik kende hem van de universiteit. Hij kwam langs toen ik was opgenomen. Ik vertelde hem mijn verhaal en hij stelde een vraag, en die resoneert nog steeds bij mij. Die had precies de vinger op de juiste plek gelegd. Hij vroeg mij waarom ik me zo veel aantrok van anderen.

En inderdaad, dat was het vooral. Ik trok me veel aan van wat anderen van me vonden. En ik keek minder naar wat er nou werkelijk aan de hand was: dat anderen voor mij aan het bepalen waren wat de juiste behandeling was, mijn verblijftijd, medicatie, omgang met mensen etc. Daar was ik zelf niet meer mee bezig, want ik focuste vooral op hóé anderen naar me keken.

Is er na dat gesprek met hem echt iets veranderd?

Ik denk het wel. Vanaf dat moment ben ik mijn mond gaan houden. Ik ben gestopt met bewijzen dat ik niet in de war was. Ik wilde vooral zorgen dat ik geen behandeling kreeg die ik niet wilde en dat ik geen medicatie hoefde te slikken.

Hoe ziet de toekomst er voor jou uit?

Ik wil meer kijken naar wat ik kan geven en ik hoop mijn ervaringsdeskundigheid daarbij te kunnen inzetten. Ervaring beschouw ik namelijk als de enige, ware bron van kennis. Je weet niet wat iemand meemaakt, als je het zelf nooit hebt ervaren. Zelfs niet als je er jaren voor gestudeerd hebt en er honderden cliënten over hebt horen spreken. Wie weet kunnen we wel nooit écht weten wat een ander ervaart. Toch denk ik dat ervaringsdeskundigheid ons wel dichter bij elkaar kan brengen. Ik hoop dit zelf dan ook in te kunnen zetten om het gevoel dat je gehoord wordt in de samenleving te vergroten. Zo sluit Luister Eens aan bij wat ik denk voor anderen te kunnen betekenen. Ik ben momenteel werkvrij waardoor ik tijd heb om meer vrijwilligerswerk op te pakken.

Wil je meer lezen over Theo’s verhaal? Kijk dan op theoschutte.substack.com.